Giáo dục sớm cho trẻ: 5 phương pháp nổi tiếng nhất hiện nay

Giáo dục sớm là gì?

Giáo dục sớm gồm 2 giai đoạn là thai giáo – tức giáo dục thai nhi từ khi còn trong bụng mẹ, và giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh tới khi 6 tuổi. Đây là phương thức nuôi dạy trẻ nhằm kích hoạt tối đa khả năng của não bộ, giúp bé hoàn thiện cả sự phát triển thể chất và đạo đức. Điều này góp phần hình thành nên phiên bản tốt nhất của trẻ trong tương lai, giúp trẻ đóng góp công sức và kiến thức của mình cho sự phát triển của xã hội.

Trọng tâm của việc giáo dục sớm cho trẻ từ 0 - 6 tuổi là xây dựng đời sống thể chất và tinh thần lành mạnh, nhiều màu sắc cho con, hình thành các môi trường có tính giáo dục và thẩm mỹ cao, phù hợp với tính cách con trẻ nhất.

Giáo dục sớm cho trẻ: Nên hay không?

Nhiều bậc phụ huynh cho rằng con trẻ nên được tự do phát triển mọi mặt một cách tự nhiên nhất trong những năm đầu đời. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ lại cho rằng sẽ tốt hơn nếu giáo dục sớm cho trẻ từ 0 - 6 tuổi bởi đây là độ tuổi các bé tiếp thu mọi thứ nhanh nhất, dễ nhất và dễ “uốn nắn” nhất.

Chúng ta hãy cùng tìm hiểu ý kiến của các chuyên gia trong hội thảo khoa học toàn quốc “Giáo dục sớm phát triển năng lực trẻ em trong những năm đầu đời – Lý luận và thực tiễn” do Trung ương Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam phối hợp cùng Viện Nghiên cứu giáo dục phát triển tiềm năng con người tổ chức để tìm ra câu trả lời chính xác nhất.

Dựa vào nhiều nghiên cứu về giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh Nhà giáo nhân dân, PGS.TS Nguyễn Võ Kỳ Anh, Viện trưởng Viện nghiên cứu giáo dục phát triển tiềm năn con người nhận định: “Ở giai đoạn phát triển này, trẻ rất dễ bị tổn thương nếu không có sự quan tâm, dạy bảo và sự hỗ trợ tốt cũng như phù hợp về thể chất và tinh thần nhằm đẩy mạnh sự phát triển trên mọi phương diện của trẻ”.

Cũng theo Nhà giáo nhân dân, PGS.TS Nguyễn Võ Kỳ Anh: “Sự phát triển của trẻ trong những tháng năm đầu đời là yếu tố quyết định mang tính cả đời của một đứa trẻ. Bởi vì đây được xem là khoảng thời gian phát triển mạnh mẽ và có yếu tố quyết định nhất đối với một người, là nền móng cho sự phát triển về các mặt thể lực, nhận thức, khối óc, nhân phẩm, thẩm mỹ, cũng như kiến thức, trí lực ở tương lai của cả một đời người. Giai đoạn phát triển toàn diện nhất của bé được bắt đầu từ khi còn là một bào thai cho đến 8 tháng tuổi, đặc biệt là trong giai đoạn 3 năm đầu đời, đây là “giai đoạn vàng” của mỗi người để có thể trở nên hoàn thiện nhất trong tương lai”.

Với cái nhìn từ góc độ giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh phát triển cảm xúc – xã hội cho trẻ khi sơ sinh đến khi 3 tuổi, TS.BS Phạm Thị Mai Chi, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu giáo dục phát triển tiềm năng con người đã nêu ra một kết quả nghiên cứu khá thú vị cũng đã được nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới ghi nhận, đó là “cảm xúc của cha mẹ, đặc biệt là của mẹ khi mang thai có tác động rất lớn tới sự phát triển về mặt tính cách của trẻ cho những năm tháng sau này”. 

Cũng theo TS. Nguyễn Trọng Hậu, Học viện Quản lý giáo dục: “Gen di truyền không phải là nhân tố quyết định hoàn toàn đến sự phát triển của trẻ nhỏ mà môi trường sống xung quanh trẻ cùng với sự giáo dục từ sớm và hoạt động của trẻ mới là mấu chốt của vấn đề. Giáo dục sớm cho trẻ từ 0 - 6 tuổi không nhằm mục đích biến những đứa trẻ thành thiên tài, mà chủ yếu giúp các bậc phụ huynh nắm được tầm quan trọng của giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh, từ đó biết được hướng nuôi dạy trẻ đúng đắn và có khả năng phối hợp với trường học, giúp cho trẻ có nền móng phát triển vững chắc về cả thể chất và trí tuệ, nhân cách một cách phù hợp nhất”.

Qua 3 nhận định trên, chúng ta có thể nhận thấy tầm quan trọng của giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh và lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo.

Giáo dục sớm cho trẻ: Top 5 phương pháp tốt nhất hiện nay

Giáo dục sớm cho trẻ được chia thành nhiều giai đoạn khác nhau và cách thức hoạt động để đem lại hiệu quả nhất cũng khác nhau. Để có được một quá trình giáo dục sớm cho trẻ phù hợp và chính xác nhất, các bậc phụ huynh cần có sự tìm hiểu kỹ lưỡng.

Phương pháp giáo dục sớm Montessori

Phương pháp này được đặt tên và hình thành dựa trên nghiên cứu của bác sĩ và nhà giáo dục học người Italia Maria Montessori (1870 - 1952).

Độ tuổi phù hợp nhất để áp dụng cách thức này là từ 2 - 6 tuổi. Đây được coi là thời điểm trẻ nhạy cảm nhất và có sự nhận định nhất định đối với môi trường sống xung quanh mình.

Phương pháp này đề cao tính độc đáo cá nhân của trẻ, tập trung nhấn mạnh tính cách độc lập nhưng vẫn nằm trong những tiêu chuẩn phù hợp với sự phát triển về tâm lý, sinh lý của trẻ. 

Dưới đây là cách thức phương pháp này hoạt động:

• Trong một lớp học sẽ có nhiều độ tuổi khác nhau.
• Giáo viên chuẩn bị sẵn các hoạt động trên lớp và trẻ sẽ là người quyết định chọn học theo hoạt động nào.
• Không có sự “làm phiền” hay gián đoạn không cần thiết nào xảy ra trong quá trình trẻ tham gia các hoạt động trên lớp.

Phương pháp giáo dục sớm Glenn Doman

Phương pháp này được phát triển và đặt tên theo Giáo sư - nhà vật lý trị liệu Glenn Doman. Cả cuộc đời làm việc của ông đều gắn liền với trẻ nhỏ. Trong quá trình làm việc ông đã phát hiện ra nhiều vấn đề ảnh hưởng đến sự phát triển của một đứa trẻ, cũng từ đó hình thành lên phương pháp giáo dục này.

Phương pháp này hữu hiệu với cho mọi giai đoạn phát triển của trẻ từ 0 - 6 tuổi, trẻ từ khi còn đang trong quá trình phát triển trong bụng mẹ, đặc biệt ở tuần thứ 22 và lúc trẻ 5 - 6 tháng tuổi. Đây là thời điểm hai bán cầu não của trẻ phát triển một cách mạnh mẽ và ưu việt nhất.

Những đặc điểm trong phương pháp này như sau:

• Kích thích sự phát triển não phải của trẻ.
• Trẻ được học tập trong môi trường tự nhiên, không bị gò bó hay ép buộc.
• Trẻ được rèn luyện sự tập trung bằng cách dùng Flashcard và Dotcard thông qua hình thức trò chơi một cách nhẹ nhàng.

Phương pháp giáo dục sớm Shichida

Nguồn gốc của phương pháp giáo dục này bắt nguồn từ Nhật Bản. Đây là phương pháp giáo dục sớm cho trẻ từ 0 - 6 tuổi. Với phương pháp này, trẻ nhỏ đã được giáo dục từ khi còn ở trong bụng mẹ

Đặc điểm của phương pháp Shichida:

• Phương pháp này tập trung nhiều vào việc khơi dậy tối đa tiềm năng của trẻ.
• Môi trường học không nhồi nhét, kích thích tài năng bẩm sinh
• Chú trọng sự tương tác giữa trẻ với bố mẹ nhằm hình thành tính cách, nhân phẩm, đạo đức tốt cho trẻ trong tương lai.
• Sự phát triển về mặt thể chất của trẻ cũng được đặc biệt qua tâm.

Phương pháp giáo dục sớm Highscope

Đây là phương pháp bắt nguồn từ Hoa Kỳ và phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Phương pháp giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh này có các điểm chính sau đây:

• Tạo cho trẻ thói quen chủ động trong việc học tập, giúp đỡ bản thân và người khác.
• Nhìn nhận sự khác biệt bản thân với mọi người xung quanh.
• Khuyến khích trẻ nói lên suy nghĩ của mình.
• Tham gia vào các hoạt động nhóm.

Phương pháp giáo dục sớm Reggio Emilia

Phương pháp này có nguồn gốc từ nước Ý và được phát triển bởi nhà tâm lý học Reggio Emilia. Đây là phương pháp giáo dục sớm cho trẻ 2 tuổi trở lên.

Với phương pháp này trẻ em được đặt làm trung tâm và được tin rằng mỗi cá nhân đều có khả năng thể hiện suy nghĩ và sự sáng tạo theo nhiều cách khác nhau. Ngoài ra, giáo viên cũng đóng một vai trò quan trọng ảnh hưởng đến quá tình tiếp thu giáo dục và nhân cách của trẻ.

Trên đây là những thông tin về giáo dục sớm cho trẻ sơ sinh và lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho các bậc cha mẹ cái nhìn bao quát về vấn đề này cũng như những cách thức phù hợp nhất nhằm tối ưu hóa sự phát triển của con trẻ trong tương lai.

---

Mamibabi là app Giáo dục sớm với hàng trăm bài chơi đơn giản chỉ từ 5 phút/ngày giúp bé phát triển trí thông minh vượt trội và tăng cường khả năng vận động. Tải Mamibabi miễn phí tại đây: https://mamibabi.com.vn/app