Tại sao bà bầu cần bổ sung vitamin và yếu tố vi lượng trong thai kỳ?

Bài viết của Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thị Thu Hà - Bác sĩ Sản phụ khoa - Trung tâm Sức khỏe phụ nữ - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Vai trò của vitamin và yếu tố vi lượng với sức khỏe bà bầu?

Các vitamin và yếu tố vi lượng đóng vai trò rất quan trọng đối với thai kỳ. Hiện nay, việc sử dụng các loại viên uống bổ sung vitamin, thực phẩm chức năng, yếu tố vi lượng dành cho bà bầu đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo rằng dù các loại viên uống bổ sung có an toàn, hiệu quả đến đâu cũng không thể thay thế việc nạp vào cơ thể các loại vitamin và khoáng chất cần thiết qua một chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý. Các nghiên cứu khoa học cũng đã chỉ ra rằng vitamin và các chất khác trong thức ăn có khả năng cân bằng tốt hơn so với các loại được làm nhân tạo.

Thực tế, có một số loại vitamin, dưỡng chất cơ thể khó hấp thu hoặc tỷ lệ hấp thu thông qua thức ăn thấp như: Vitamin C trong quá trình bảo quản hoặc đun nấu quá lâu sẽ tự phân hủy, sắt khó hấp thu nếu thiếu vitamin C. Một số vitamin tan trong dầu như vitamin A, E, D, K sẽ được hấp thu tốt hơn nếu như được bổ sung thêm chất béo từ dầu mỡ trong chế độ ăn hàng ngày...

Bên cạnh đó không phải bà bầu nào cũng hiểu biết đúng về việc bổ sung vitamin, khoáng chất thông qua việc ăn uống để thực hiện. Đặc biệt trong 3 tháng đầu của thai kỳ do hiện tượng ốm nghén gây ra chứng chóng mặt, buồn nôn, sợ mùi thức ăn,... nên nhiều chị em không thể duy trì một chế độ ăn uống khoa học, hợp lý. Bởi vậy, việc sử dụng viên uống bổ sung vitamin và yếu tố vi lượng cho bà bầu là rất cần thiết.

Việc bổ sung vitamin khi mang thai cho bà bầu có rất nhiều công dụng như hỗ trợ quá trình mang thai diễn ra thuận lợi hơn; giúp thai nhi phát triển toàn diện về sức khỏe, đặc biệt là não bộ; ngăn ngừa các dị tật bẩm sinh ở thai nhi; tăng cường sức khỏe thai phụ cũng như hạn chế một số bệnh lý hay gặp ở phụ nữ mang thai như sinh non, thai chậm phát triển, viêm nhiễm...

Bổ sung vitamin khi mang thai cần có vitamin và yếu tố vi lượng nào?

Các loại vitamin tổng hợp cho bà mẹ mang thai cần đảm bảo các dưỡng chất quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi. Khi chọn vitamin bổ sung cho bà bầu cần chú ý tới một số thành phần quan trọng như sau:

Bổ sung axit folic (vitamin B9)

Axit folic hay còn gọi là Vitamin B9 là một loại vitamin vô cùng cần thiết cho sự phát triển của thai nhi. Việc uống acid folic với liều lượng thích hợp từ 3 tháng trước khi mang thai đến hết 3 tháng đầu của thai kỳ làm giảm đáng kể tỷ lệ thai nhi mắc các dị tật của ống thần kinh. Đây một loại dị tật khá phổ biến ở thai nhi như tật nứt đốt sống gây liệt chi dưới, đại tiểu tiện không kiểm soát, mất cảm giác chi dưới .. hoặc nặng nề hơn như dị dạng thai vô sọ ...

Vì thế, ngoài việc bổ sung axit folic từ thực phẩm, ngay từ trước khi có kế hoạch mang thai chị em nên sử dụng thêm viên uống axit folic để bổ sung vitamin và dự phòng loại dị tật nghiêm trọng này. Các bác sĩ sẽ giới thiệu liều uống cụ thể hằng ngày, liều phổ biến hiện nay (được Bộ Y Tế Mỹ khuyên dùng) là 0,8mg (800 mcg)/ngày.

Trong các loại thực phẩm, Axit folic có nhiều trong giá đỗ, các loại rau có màu xanh sẫm như rau cải xanh, rau chân vịt, các loại hạt, sữa, chuối...

Bổ sung sắt

Sắt tham gia vào quá trình hình thành của hồng cầu và có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy nên rất cần thiết cho các bà mẹ mang thai.Trong thai kỳ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mẹ bầu nên bổ sung khoảng 30mg sắt nguyên tố mỗi ngày để dự phòng thiếu máu. Lượng sắt thừa đưa vào cơ thể sẽ không được đào thải mà sẽ được tích trữ lại, do đó việc uống sắt thường xuyên và liều lượng cụ thể cần phải được cân nhắc.

Thực tế, việc uống sắt chỉ thật sự cần nếu bạn thiếu máu thiếu sắt, nếu lượng sắt trong cơ thể của bạn ở mức bình thường thì việc bổ sung sắt sẽ không đem lại lợi ích. Đặc biệt, với những trường hợp người mang gen bệnh thiếu máu tan huyết (thalassemia) mặc dù cơ thể thiếu máu nhưng lượng sắt huyết thanh vẫn rất cao, khi đó việc uống sắt là chống chỉ định. Bác sĩ sẽ dựa trên công thức máu, nồng độ sắt huyết thanh của bạn để ra chỉ định thích hợp.

Trong thực phẩm, chất sắt sẽ có nhiều trong rau ngót, thịt nạc, cá biển, rau muống...

Bổ sung canxi

Tất cả mọi người đều cần đến các khoáng chất thiết yếu để đảm bảo duy trì dinh dưỡng cho cơ thể. Theo đó, canxi là một thành phần chất khoáng vô cùng quan trọng, ngoài việc tạo xương và răng, canxi còn tham gia quá trình vận động, tuần hoàn, dẫn truyền thần kinh.

Khi mang thai, thai nhi không thể tự tổng hợp canxi nên người mẹ chính là nguồn canxi duy nhất cho bé, nguồn canxi này sẽ được lấy chủ yếu từ xương và răng của mẹ. Từ tuần thai thứ 29 trở đi, thai nhi sẽ lấy của mẹ trung bình 250 mg Canxi/ngày để phục vụ cho việc tạo xương.

Do đó, việc bổ sung canxi là điều không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu cả trước và trong khi mang thai. Ngoài chế độ ăn giàu canxi việc bổ sung thêm canxi qua viên uống là cần thiết. Trung bình phụ nữ trước mang thai cần khoảng 800mg canxi nguyên tố mỗi ngày để đảm bảo đủ lượng canxi cho cơ thể, trong khi đó phụ nữ mang thai cần bổ sung khoảng từ 1000- 2000mg và không nên quá 2500 mg canxi nguyên tố mỗi ngày.

Tuy nhiên, cũng giống như viên sắt, các mẹ cần lưu ý giữa lượng canxi nguyên tố và canxi hợp chất, ví dụ trong 1000 mg canxi carbonat (thuốc canxi phổ biến trên thị trường ở dạng này) chỉ có 400 mg canxi nguyên tố và nên bổ sung canxi hữu cơ để hấp thu tốt hơn.

Để hấp thu canxi tốt nhất, mẹ bầu cần uống với liều lượng và thời điểm thích hợp, tránh dùng chung với một số loại thuốc ví dụ như sắt, sẽ làm giảm hấp thu của canxi.

DHA

DHA có một ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển của thai. Thành phần DHA trong Omega 3 giúp phát triển hệ thần kinh trung ương của bé từ những tuần đầu tiên của thai kỳ. Bên cạnh đó, DHA còn giúp phát triển võng mạc mặt, giảm nguy cơ sinh non, thai nhẹ cân. Chị em phụ nữ không chỉ nên uống khi đã mang thai mà việc bổ sung DHA từ trước khi mang thai còn đem lại nguồn dự trữ DHA vô cùng quan trọng cho sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là trong những tuần đầu tiên - giai đoạn phát triển của hệ thần kinh trung ương.

DHA có trong các thực phẩm như: Cá, lòng đỏ trứng gà, sữa, thịt đỏ, các loại hạt... Tuy nhiên, việc cung cấp DHA qua viên uống Omega 3 là thuận lợi nhất. Liều DHA tối thiểu cho người trưởng thành khoảng 220 mg/ngày, cho thai phụ và khi cho con bú khoảng 300 mg/ngày.

Vitamin D

Vitamin D giúp hấp thu và chuyển hóa các chất khoáng cần thiết như canxi, phospho vào cơ thể. Khi mang thai nếu cơ thể thiếu vitamin D sẽ làm tăng nguy cơ như trẻ còi xương ngay trong bụng mẹ, trẻ khi ra đời sẽ lâu liền thóp.

Để hấp thu vitamin D từ tự nhiên, mẹ bầu có thể dành thời gian tắm nắng khoảng 20- 30’/ngày hoặc bổ sung vitamin D 15mcg/ngày. Việc sử dụng các thực phẩm giàu vitamin D như pho mát, cá, trứng, sữa, hoặc các thực phẩm có tăng cường vitamin D cũng đem lại hiệu quả cao cho mẹ bầu.

Iod (I-ốt)

Iod là vi chất quan trọng với sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là hệ thần kinh của trẻ. Nhu cầu iốt khi mang thai cũng sẽ tăng lên. Đây là nguyên liệu cần thiết cho quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp, vì phụ nữ mang thai cần nhiều hơn một phần ba so với thông thường và việc bổ sung iốt rất quan trọng đối với thai nhi.

Khi người mẹ mang thai bị thiếu iốt nghiêm trọng có thể làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc mắc các dị tật bẩm sinh. Do đó, việc bổ sung iốt cũng rất quan trọng với bà mẹ mang thai.

Vitamin A

Vitamin A giúp tăng tỷ lệ sống sót của thai nhi, cần thiết cho phát triển thị giác của trẻ.

Theo đó, nhu cầu vitamin A được khuyến cáo trong thai kỳ là 800 mcg RE/ngày (RE: retinol equivalent). Nguồn cung cấp vitamin A chủ yếu trong rau củ như: cà rốt, đu đủ, bí ngô), gan, dầu cá và các sản phẩm từ sữa như: sữa chua, phô mai.

Vitamin B1

Đây là yếu tố cần thiết để chuyển hóa glucid. Ngũ cốc và các loại hạt họ đậu là nguồn cung cấp vitamin B1 hiệu quả. Để có đủ vitamin B1, mẹ bầu nên ăn gạo không giã trắng quá, không bị mục, mốc. Bên cạnh đó, việc ăn nhiều đậu đỗ là cách tốt nhất để bổ sung đủ vitamin B1 cho nhu cầu của cơ thể và chống lại bệnh tê phù.

Vitamin B2

Vitamin B2 giúp cơ thể tạo năng lượng, thúc đẩy sự phát triển của thai nhi, tốt cho tế bào thị giác, đồng thời tham gia vào quá trình hình thành da, tạo máu. Bên cạnh đó, vitamin B2 còn đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển xương, cơ, tế bào thần kinh của trẻ. Vì vậy, việc cung cấp đủ vitamin B2 là rất cần thiết cho bà mẹ mang thai.

Vitamin B2 có nhiều trong thức ăn động vật, sữa, các loại rau, đậu... Các hạt ngũ cốc toàn phần là nguồn B2 tốt nhưng bị giảm đi nhiều qua quá trình xay xát.

Vitamin C

Vitamin C có vai trò lớn trong việc làm tăng sức đề kháng của cơ thể, hỗ trợ hấp thu sắt từ bữa ăn, góp phần phòng chống thiếu máu do thiếu sắt. Vitamin C có nhiều trong các quả chín, rau xanh có nhiều vitamin C nhưng bị hao hụt nhiều trong quá trình nấu nướng. Vì vậy, loại vitamin này thường được bác sĩ khuyến khích sử dụng cùng bữa ăn để hấp thu tốt nhất.

Thực tế, vitamin C chỉ tồn tại trong máu vài giờ nên mẹ bầu không sử dụng toàn bộ liều uống vào một thời điểm mà nên chia nhỏ liều tương ứng với các bữa ăn trong ngày. Trường hợp người bị đau dạ dày thì nên uống vitamin C sau bữa ăn. Không nên uống vitamin C quá muộn vào buổi tối, vì vitamin C có tính kích thích cao, gây khó ngủ.

Magie

Magie có tác dụng giải độc thai nghén. Chúng có nhiều trong các loại rau xanh, chứa nhiều chất diệp lục, lúa mì, các loại quả cứng, các loại đậu (đỗ), thịt, hải sản.,... Khi theo thức ăn vào cơ thể, thường chỉ khoảng 30-40% lượng Magie được hấp thu và vitamin D3 là chất có tác dụng giúp cơ thể hấp thu magie tốt hơn.

Nhu cầu cần bổ sung Magie hàng ngày cho người lớn khoảng 420mg, ở phụ nữ có thai và cho con bú nhu cầu 400mg/ngày.

Kẽm

Kẽm tham gia vào phát triển chiều cao từ trong bào thai và tăng miễn dịch cho trẻ. Nguồn cung cấp kẽm tốt nhất là thịt, cá, thủy hải sản, đặc biệt là nhuyễn thể như: ốc, hến, trai, trùng trục hay nghêu sò... Các thức ăn thực vật cũng có kẽm nhưng hàm lượng thấp và hấp thu kém. Thiếu kẽm có thể gây vô sinh, sảy thai, sinh non hoặc sinh già tháng, thai chết lưu gần ngày sinh và sinh không bình thường. Do đoe, việc bổ sung kẽm cho bà bầu cũng cần được chú ý.

Vitamin tổng hợp cho bà bầu là một sản phẩm giúp cho mẹ và thai nhi có một thai kỳ khỏe mạnh và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết. Acid folic, canxi, sắt, DHA, vitamin A, D, C, B1, B2.. và các khoáng chất như Magie, kẽm.. cũng góp phần quan trọng giúp thai nhi hình thành và khỏe mạnh khi chào đời. Vì vậy, việc kết hợp bổ sung vitamin tổng hợp cho bà bầu là rất cần thiết. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả như mong muốn thì bà bầu cũng cần chú ý cân đối với chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt, nghỉ ngơi, giữ cho tinh thần luôn vui vẻ, thoải mái để chuẩn bị tốt nhất cho sự chào đời của một thành viên mới trong gia đình.

Nguồn: vinmec.com 

---

Mamibabi là app Thai giáo phong phú hàng đầu tại Việt Nam với hơn 3000 hoạt động Thai giáo và 1 triệu mẹ tin dùng. Mamibabi được xây dựng, kế thừa và phát huy những kinh nghiệm thai giáo từ nhiều nền văn hóa phát triển trên thế giới như Nhật, Hàn Quốc, Anh, Mỹ... Các bài thai giáo trên Mamibabi đã được thiết kế chi tiết cho từng ngày mang thai, rất tiện lợi và không mất thời gian tìm hiểu. Tải Mamibabi miễn phí tại đây: https://mamibabi.com.vn/app