Thuốc quý cho sản phụ sau sinh

Thuốc làm phục hồi nhanh sức khỏe

Ở trung du và đồng bằng có các cây lành ngạnh, chè vằng, đùm đũm, ngấy hương. Bộ phận dùng của các cây là cành và lá (riêng lành ngạnh chỉ dùng lá), thu hái quanh năm, rửa sạch, tuốt lá để riêng, còn cành đem cắt ngắn, phơi hoặc sấy khô. Lá lành ngạnh còn được ủ cho thơm mới dùng. Mỗi lần lấy 20-30 g dược liệu, thái nhỏ, sao cho thơm, rồi sắc với 400 ml nước còn 100 ml, uống làm hai lần trong ngày. Ngày dùng hai lần. Có thể phối hợp lá vối với lành ngạnh hoặc lá khổ sâm với đùm đũm.

Ở miền núi có các cây bổ béo, khế rừng, củ gió đất. Rễ bổ béo thu hái quanh năm, tốt nhất vào mùa thu, rửa sạch, cắt bỏ gốc, đầu rễ và rễ con, thái mỏng, ngâm nước vo gạo trong 24 giờ, rửa sạch nhiều lần rồi phơi hoặc sấy khô. Sau đó, tẩm rễ với nước gừng với tỷ lệ 50 g gừng tươi trong 100 ml nước, đun nóng 10-15 phút, lấy ra, phơi khô, rồi lại ngâm nước gừng cho đến khi hết nước tẩm. Để nguội, lại phơi nắng hoặc sấy cho thật khô, sao vàng. Ngày dùng 10-20 g dưới dạng nước sắc (kinh nghiệm của dân tộc Mường).

Thân và cành khế rừng thu hái quanh năm, tuốt bỏ lá, rửa sạch (đối với thân và cành to chỉ dùng vỏ, còn cành nhỏ thì để nguyên), thái mỏng, phơi khô, sao vàng. Khi dùng, lấy 20-40 g dược liệu giã nhỏ, hãm với nước sôi, uống đều hằng ngày thay nước chè trong vài tuần. Thuốc có mùi thơm nhẹ, rất dễ chịu (kinh nghiệm của các dân tộc Tày và Dao).

Củ gió đất đào về, tước bỏ những phiến của lá bắc và bao hoa, rửa sạch, thái mỏng, phơi khô, sao qua rồi ngâm rượu với tỷ lệ 1/5 trong một tháng hoặc càng lâu càng tốt. Rượu có màu đỏ thẫm, thơm, vị hơi chát, đắng. Ngày uống hai lần, mỗi lần một chén nhỏ trước bữa ăn. Thêm đường cho dễ uống.

Thuốc làm tăng tiết sữa

Hạt mùi nấu với gạo nếp thành cháo ăn đều hằng ngày.

Rau đay (150-200 g) nấu canh ăn hằng ngày trong tuần đầu tiên sau khi đẻ. Các tuần sau, mỗi tuần ăn hai lần với liều 200-250 g.

Quả vả phơi khô hoặc sấy giòn, tán bột, rây mịn. Mỗi ngày uống hai lần, mỗi lần 12 g với nước đun sôi để nguội vào lúc đói. Dùng 3-5 ngày.

Lõi thông thảo 10-20 g bào mỏng thành sợi (y học cổ truyền gọi là ty thông thảo), chân giò lợn 1 cái hoặc móng giò lợn 2-5 cái, gạo nếp 30-50 g. Chân giò hoặc móng đem chặt nhỏ, nấu thật nhừ rồi cho thông thảo và gạo nếp vào. Tiếp tục nấu trong một giờ đến khi nhừ nhuyễn, thêm gia vị, để nguội, ăn trong ngày. Dùng 3 ngày, nếu cần có thể dùng thêm vài ngày nữa. Hoặc thông thảo 10 g, hạt bông 12 g (sao vàng), cám gạo nếp 10 g (sao), sắc uống.

Lá sung có tật 100 g, chân giò lợn 1 cái, quả mít non gọt vỏ 50 g, quả đu đủ non 50 g, hạt mùi 5 g (để sống), gạo nếp 30-50 g. Tất cả thái nhỏ, nấu thành cháo cho thật nhừ, ăn làm 1-2 lần trong ngày. Dùng 2-3 ngày. Nếu không có đủ các vị, có thể chỉ dùng lá sung, đu đủ và chân giò cũng được.

Lá đinh lăng tươi (50-100 g), bong bóng lợn 1 cái. Hai thứ rửa sạch, băm nhỏ, trộn với gạo nếp, nấu thật nhừ, ăn trong ngày.

Hạt rau mùi 10 g giã nát, nấu với nửa quả mướp hương thái nhỏ và một bát nước cho chín nhừ, nghiền nát, ép kiệt nước cho uống làm hai lần trong ngày; kết hợp ăn chân giò lợn ninh với lá hẹ.

Thuốc phòng chống chứng sản hậu

Nghệ vàng 300 g (giã nát), trộn với 3-4 lít nước, ngâm trong vài giờ, thỉnh thoảng khuấy đều, rồi gạn. Lấy 1 kg gạo nếp đã vo kỹ vào nước nghệ, ngâm trong 5-7 ngày đêm (ngày phơi, đêm ngâm). Vớt gạo ra, hong khô, rồi rang khô giòn, tán bột, rây mịn. Ngày uống 3-4 lần, mỗi lần 1-2 thìa cà phê.

Nga truật (nghệ đen), hương phụ mỗi vị 100 g; quả quất non 50 g, cắn nước tiểu 5 g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, tán bột, rây mịn, rồi luyện với mật làm viên bằng hạt ngô. Ngày uống 10 viên.

Mần tưới, mạch môn mỗi vị 20 g; ngải cứu 10 g; nhân trần 6 g, rẻ quạt, vỏ bưởi đào mỗi vị 4 g. Sắc uống ngày một thang. Dùng 10 ngày.

Sâm đại hành, thanh ngâm mỗi vị 100 g, nghệ vàng 200 g. Thanh ngâm sắc lấy nước đặc; sâm và nghệ sấy riêng từng thứ, tán bột. Ngày uống 20 g sâm và 20 g nghệ với nước sắc thanh ngâm.

DS Hữu Bảo, Sức Khỏe & Đời Sống